Dubai'nin Vergi Politikaları: Hukuki Değerlendirme ve Vergi Cenneti Olarak Algılanması

Dubai’nin Vergi Politikaları: Hukuki Değerlendirme ve Vergi Cenneti Olarak Algılanması

1. Giriş

Dubai, düşük vergili iş ortamı, yatırımcı dostu politikaları ve finansal hizmetleriyle dünyanın en cazip iş merkezlerinden biri olarak öne çıkmaktadır. Ancak, “vergi cenneti” olup olmadığı konusunda uluslararası alanda tartışmalar devam etmektedir. OECD, AB ve uluslararası finans kuruluşları belirli kriterlere göre vergi cennetlerini tanımlamakta ve bu listeye giren ülkeleri düzenli olarak güncellemektedir.

Dubai, düşük vergi oranları ve finansal gizliliği nedeniyle genellikle vergi cenneti olarak anılsa da, uluslararası hukuki düzenlemelere uyumu, vergi kaçakçılığına karşı aldığı önlemler ve OECD ile yürüttüğü iş birliği sebebiyle tam anlamıyla bir vergi cenneti olarak değerlendirilmemektedir. Bu makalede, Dubai’nin vergi yapısı, uluslararası hukuk çerçevesinde nasıl değerlendirildiği ve Türk hukuku açısından durumu ele alınacaktır.

2. Vergi Cenneti Nedir? Uluslararası Hukuktaki Tanımı

Bir ülkenin vergi cenneti olarak sınıflandırılması, uluslararası düzenleyici kuruluşların belirlediği belirli kriterlere bağlıdır. OECD, IMF ve Avrupa Birliği, vergi cennetlerini belirlerken şu kriterleri dikkate alır:

1. Düşük veya Sıfır Kurumlar Vergisi: Şirketlerin faaliyetlerinden elde ettiği gelirler üzerinden çok düşük veya sıfır vergi alınması.
2. Finansal Gizlilik: Yabancı yatırımcıların ve şirketlerin hesap bilgilerini açıklamak zorunda olmamaları.
3. Vergi Şeffaflığının Olmaması: Vergi idaresinin bilgi paylaşımı yapmaması veya vergi incelemelerinin sınırlı olması.
4. Serbest Şirket Kurulumu: Yabancı şirketler için kolay ve hızlı şirket kurma prosedürleri sunulması.
5. Çifte Vergilendirme Anlaşmalarından Kaçınma: Vergi yükümlülüğünü sıfıra indirmek için çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmalarının suistimal edilmesi.

Bu kriterlere tam anlamıyla uyan ülkeler, OECD ve AB tarafından vergi cenneti olarak sınıflandırılmaktadır.

3. Dubai’nin Vergi Yapısı ve Hukuki Düzenlemeleri

Dubai, BAE’nin (Birleşik Arap Emirlikleri) bir parçası olarak yatırımcı dostu vergi politikaları sunmaktadır. Özellikle serbest bölgelerde faaliyet gösteren şirketler için vergi muafiyetleri uygulanmaktadır. Dubai’de uygulanan başlıca vergi politikaları şunlardır:

a) Kurumlar Vergisi

• Serbest Bölgeler: Dubai’deki serbest bölgelerde kurulan şirketler, kurumlar vergisinden muaf tutulmaktadır. Ancak, serbest bölge şirketleri BAE içinde ticaret yapamamakta ve yalnızca uluslararası ticaret yapabilmektedir.
• Ana Kara Şirketleri: 2023 itibarıyla, BAE genelinde yıllık 375.000 AED’yi aşan gelirler için %9 oranında kurumlar vergisi uygulanmaya başlanmıştır.

b) Kişisel Gelir Vergisi

Dubai’de bireylerin elde ettikleri gelirler üzerinden herhangi bir kişisel gelir vergisi alınmamaktadır. Bu durum, hem yerel halk hem de yabancı çalışanlar için geçerlidir ve Dubai’yi çalışmak ve yaşamak için cazip kılmaktadır.

c) Katma Değer Vergisi (KDV)

Dubai’de 2018 yılından itibaren %5 oranında KDV uygulaması yürürlüğe girmiştir. Ancak, sağlık, eğitim, gayrimenkul ve belirli finansal hizmetler gibi sektörler KDV’den muaf tutulmaktadır.

d) Çifte Vergilendirme Anlaşmaları

Dubai, 100’den fazla ülke ile çifte vergilendirmeyi önleme anlaşması imzalamıştır. Bu anlaşmalar, şirketlerin Dubai’de elde ettiği kazançlar üzerinden yalnızca bir kez vergilendirilmesini sağlamakta ve vergi avantajlarını artırmaktadır.

e) Finansal Gizlilik ve Bankacılık Sistemi

Dubai, yüksek seviyede finansal gizlilik sunan bankacılık sistemine sahip olması nedeniyle de “vergi cenneti” olarak anılmaktadır. Özellikle, Dubai Uluslararası Finans Merkezi (DIFC), serbest bölge içinde bağımsız bir hukuki yapı sunarak uluslararası şirketlere büyük avantajlar sağlamaktadır.

4. Dubai ve Türk Vergi Hukuku: Çifte Vergilendirme ve Vergi Mevzuatı

Türkiye ile Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) arasında 29 Ocak 1993 tarihinde imzalanan ve 26 Aralık 1994 tarihinde yürürlüğe giren “Gelir ve Servet Üzerinden Alınan Vergilerde Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması” bulunmaktadır. Bu anlaşma, Dubai’de elde edilen gelirlerin Türkiye’de nasıl vergilendirileceğine ilişkin düzenlemeler içermektedir.

Ana hükümler şunlardır:

• Türkiye mukimleri Dubai’de gelir elde ettiklerinde, bu gelir BAE’de vergilendirilebiliyorsa, Türkiye, bu kişinin geliri üzerinden ödeyeceği vergiden BAE’de ödenen vergiyi mahsup edecektir.
• Türkiye’de tam mükellef olan bireyler ve şirketler, Dubai’de elde ettikleri gelirleri Türkiye’de beyan etmek zorundadır.
• Eğer BAE’de sıfır vergi uygulanıyorsa, Türkiye, bu gelir üzerinden vergilendirme yapabilir.

Örnek Uygulama:

Bir Türkiye mukimi, Dubai’de 100.000 AED kazanç elde etti ve bu gelir üzerinden BAE’de %5 vergi ödedi.

• BAE’de Ödenen Vergi: 100.000 AED x %5 = 5.000 AED
• Türkiye’de Hesaplanan Vergi: 20.000 TL (Örneğin, TL karşılığı üzerinden %20 vergi oranı uygulandığında)
• Mahsup Edilecek Tutar: BAE’de ödenen 5.000 AED‘nin TL karşılığı, Türkiye’de hesaplanan 20.000 TL‘lik vergiden düşülür ve kalan tutar Türkiye’de ödenir.

Bu nedenle, Dubai’de kazanç elde eden Türk vatandaşlarının Türkiye’deki vergi yükümlülüklerini göz önünde bulundurmaları gerekmektedir.

5. Dubai Gerçekten Vergi Cenneti mi?

Dubai’nin vergi cenneti olarak anılmasının temel nedenleri şunlardır:

• Düşük vergi oranları
• Finansal gizlilik
• Yatırımcı dostu şirket kurma süreçleri
• Çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmalarının fazlalığı

Ancak, Dubai uluslararası kuruluşların resmi vergi cenneti listesinde yer almamaktadır. Bunun sebepleri şunlardır:

1. Uluslararası İş Birliği

• Dubai, OECD’nin BEPS (Vergi Matrahının Aşındırılması ve Kâr Kaydırılması) projesine katılmıştır.
• AB’nin vergi kara listesinden çıkarılmıştır ve uluslararası bilgi paylaşımına uyum sağlamaktadır.

2. Vergi Düzenlemeleri

• Dubai, bazı büyük şirketler için %9’luk kurumlar vergisi uygulamaya başlamıştır.
• 2023 yılından itibaren uluslararası vergilendirme standartlarına uyum sağlamak amacıyla ek düzenlemeler getirmiştir.

6. Sonuç

Dubai, tam anlamıyla bir vergi cenneti değil, düşük vergili bir iş ve finans merkezi olarak değerlendirilmektedir. Türkiye ile olan çifte vergilendirme anlaşması, Dubai’deki kazançların Türkiye’de nasıl vergilendirileceğini belirlemekte olup, bu çerçevede mükelleflerin vergi yükümlülüklerini dikkatlice incelemeleri gerekmektedir.